بررسی دانش، نگرش و رفتار داروسازان نسبت به مکمل های دارویی- غذایی

امروزه با توجه به اینکه آگاهی مردم نسبت به ضرورت پیشگیری و درمان بیماری ها فزونی یافته است، متوسط سرانه مصرف مکمل های داروئی- غذایی به صورت چشمگیری در سطح جهان رو به افزایش است. استفاده منطقی و بهینه از مکمل ها متضمن درمان مناسب و ارتقا سلامت بیماران و مصرف کنندگان این محصولات می باشد. لذا داروسازان بعنوان یکی از مولفه های اصلی و تاثیرگذار در چرخه تجویز و مصرف مکمل ها و با ارائه اطلاعات صحیح در خصوص استفاده مناسب از آنها نقش بسزائی در چرخه سلامت و درمان دارند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که اطلاعات داروسازان در مورد مکمل ها کافی نمی باشد و حتی خود جوامع داروسازان نیز دانسته ها خود را در این امر ناکافی می دانند. برای این ناکافی بودن اطلاعات دلایل مختلفی وجود دارد: مانند ناکارآمد بودن آموزش داده شده در مورد مکمل ها و عدم ارتقا آگاهی داروسازان در خصوص اهمیت مشاوره داروئی در دوره های دانشکده های داروسازی و یا در دسترس نبودن منابع علمی تایید شده. لذا در این تحقیق با پرسش از داروسازان به بررسی عوامل دخیل در تعامل بین آنها و راهکارهای اصلاح آن از دیدگاه ایشان پرداختیم. نخست با استفاده از منابع مکتوب، مقالات اینترنتی به تحقیق در این زمینه پرداختیم و مفاهیم و ابعاد مسئولیت داروسازان در ارتباط با مکمل ها مشخص شد و سپس بر اساس داده ها به تهیه پرسشنامه اقدام شد و در جهت روایی سنجی در اختیار خبرگان قرار گرفت. پرسشنامه ها در اختیار داروسازان قرار گرفت که 500 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند و پس از جمع آوری پرسشنامه و وارد کردن اطلاعات پرسشنامه در نرم افزار spss، اطلاعات پردازش گردید و برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس لیکرت پنچ گزینه ای استفاده شد. که با توجه به پاسخ ها میانگینی بین ? الی ? داده می شد و به این ترتیب میانگین دانش 10/3 و نگرش 33/3 و رفتار 51/3 شد. همچنین دیده شد افراد با سطح دانش بالاتر از میزان نگرش مثبت تر و عملکرد بهتری نسبت به این محصولات برخوردار بودند و همچنین تاثیر دانش بر عملکرد بیشتر از تاثیر آن بر نگرش بود. در بخش سئوالات علمی فقط 4/2% در گروه خیلی خوب بودند و 2/62% خیلی ضعیف و ضعیف بودند. هیچ تفاوتی بین گروه های مختلف از لحاظ جنس، سنّ، سابقه، تحصیلات و عنوان شغلی در کیفیت پاسخ به سئوالات علمی دیده نشد. همچنین دیده شد که آقایان از میانگین دانش بالاتری نسبت به خانم ها برخوردار بودند. با افزایش سنّ و سابقه کاری هر ? پارامتر دانش، نگرش و رفتار رشد مثبتی داشتند. صاحبان داروخانه نیز به دلیل احساس مسئولیت بیشتر و همچنین جذابیت مالی این محصولات نسبت به آنها از دانش، نگرش و عملکرد بهتری در مقایسه با سایرین برخوردار بودند. پس می¬توان گفت که داروسازان مورد مطالعه از وضعیت مناسبی در رابطه با دانش، نگرش و عملکرد مرتبط با مکمل های دارویی- غذایی برخوردار نبوده¬اند. به¬ نظر می¬رسد برنامه ریزی جهت طراحی و برگزاری دوره¬های آموزشی تخصصی برای داروسازان می¬بایست سر لوحه¬ی وظایف سیاست گذاران و مسئولین نظام سلامت و دارویی کشور قرار گیرد. زیرا که تغییر الگو نسبت به مکمل ها از سوی ایشان، می¬تواند اثرات درمانی و اقتصادی عظیمی را در پی داشته باشد.